Sauron. (quen. ochydny) Ainur, jeden z Majarów Aulego. Zwiedziony przez Melkora na początku Pierwszej Ery, Sauron stał się przełożonym jego sług i organizował pierwszą linię jego obrony przed Valarami i Eldarami. Podczas gdy Melkor mieszkał w Utumno, Sauron zajmował Angband. W czasie Bitwy Potęg uniknął schwytania. Kiedy Melkor powrócił do Śródziemia z Silmarilami, Sauron dołączył do niego w Angbandzie, a nawet kierował wojną w czasie, kiedy Melkor usiłował skazić ludzi wkrótce po ich przebudzeniu. Po przerwaniu Oblężenia Angbandu Sauron ponownie podjął się osłony południowo-zachodnich rubieży władztwa Melkora. W 457 roku zajął Minas Tirith na Tol Sirion, zapełniając ją swymi wilkołakami i otwierając Beleriand Zachodni na łupieżcze ataki orków. W kilka lat później Sauron zdobył Dorthonion, schwytawszy Gorlima za pomocą czarów i zmusiwaszy go do zdradzenia towarzyszy Barahira. W 466 roku Sauron schwytał Finroda i Berena, pokonał tego pierwszego w czarnoksięskim pojedynku i zabił go oraz towarzyszących mu elfów, jednego po drugim, w swoich lochach. Odwet nadszedł jednak szybko, kiedy na ratunek Berenowi przybyła Luthien i Huan. Gdy Huan zagryzł jego wilkołaki, Sauron sam przybrał postać wilka i rzucił się na psa. Pokonany przez jego siłę i magię Luthien, Sauron poddał wieżę i uciekł pod postacią nietoperza do Taur-nu-Fuin, gdzie pozostał, straszny, lecz bezczynny, przez resztę Pierwszej Ery. Po Wielkiej Bitwie Sauron poddał się Eonwemu, lecz dowiedział się, że będzie musiał wrócić do Amanu, gdzie osądzą go Valarowie. Chociaż jego skrucha mogła być szczera, duma nie pozwoliła mu znieść takiego upokorzenia. Sauron uciekł i ukrył się gdzieś w Śródziemiu. Około 500 roku Drugiej Ery znów zaczął się ujawniać i do 1000 roku nabrał mocy wystarczającej do założenia fortecy w Mordorze i rozpoczęcia budowy Barad-dur. Podczas długich tysiącleci Czarnych Lat Sauron skaził wiele ludzkich plemion. Pod imieniem Annatara i pod piękną postacią zwiódł wiele grup elfów, szczególnie Gwaith-i-Mirdain z Eregionu. Połączenie umiejętności Saurona i noldorskiej sztuki wzbogaciło obie strony. Około roku 1500 elfowie zaczęli wykuwać Pierścienie Władzy, za pomocą których Sauron miał nadzieję ujarzmić Wolne Plemiona. Sauron wielką część swej mocy przelał w Jedyny Pierścień, dzięki któremu ukończył budowę Barad-dur. Kiedy Celebrimbor z Eregionu odkrył zdradziecki czyn Saurona, ten ostatni usiekł się do przemocy i rozpoczął Wojnę Elfów z Sauronem (1693-1700), w której zniszczył Eregion i najechał Eriador, lecz został pokonany przez Gil-galada oraz flotę wysłaną do Śródziemia przez Tar-Minastira z Numenoru. Potem Sauron wystąpił otwarcie, gromadząc w swej służbie orków i inne stwory Morgotha, rządząc wielkimi obszarami (szczególnie na wschodzie) siłą i strachem, oraz skłaniając swych wasali do oddawania czci Melkorowi, którego pozostawał oddanym sługą. Powodowany dumą, przybrał tytuł Króla Ludzi, rozbudzając w ten sposób równie wielką dumę królów Numenoru. W roku 3262 Trzeciej Ery w Umbarze wylądował z licznym wojskiem Ar-Pharazon. Opuszczony przez swoje armie, Sauron został zmuszony do poddania się i król zabrał go ze sobą do Numenoru. Przez 50 lat Sauron tak skutecznie podsycił strach Numenorejczyków przed śmiercią, że większość z nich całkowicie wyparła się Valarów i oddawała cześć Melkorowi w świątyni Saurona. W końcu udało mu się przekonać Ar-Pharazona, by zdobył nieśmiertelność, najeżdżając Aman. Ku jego zaskoczeniu, Valarowie odpowiedzieli wezwaniem na pomoc Iluvatara; ciało Saurona sczeło w straszliwej katastrofie, jaką było zniszczenie Numenoru, i odtąd nie potrafił on już przybrać pięknego kształtu. Sauron wrócił do Mordoru i zebrał swe siły. W 3429 roku zaatakował Gondor, zdobywając Minas Ithil i niszcząc Białe Drzewo, znienawidzony symbol światła Amanu. W roku 2434 został jednak pokonany przez armie Ostatniego Sojuszu w Bitwie na Równinie Dagorlad i oblężony w Barad-dur. W 3441 roku, podczas ostatniej bitwy na stokach Orodruiny, Sauron został pokonany przez Gil-galada i Elendila, lecz zabił obu swych wrogów. Isildur odciął mu palec i zabrał Pierścień. W Trzeciej Erze, pozbawiony Jedynego Pierścienia, który tworzył podstawę jego potęgi, Sauron był niezwykle ostrożny. Jego polityka miała dwa cele: osłabić królestwa Dunedainów, nie wywołując zmasowanego odwetu, oraz odzyskać Pierścień. Temu ostatniemu nie sprzyjała niepewność Saurona co do losu klejnotu, który powinien zostać zniszczony przez Isildura. Kiedy Sauron objawił się ponownie około roku 1000 Trzeciej Ery, ukrył swą tożsamość i był znany jako Czarnoksiężnik z Dol Guldur, gdzie - jako że Gondor strzegł Mordoru - zamieszkał. Około 1300 roku zaczął atakować Wolne Plemiona, szczególnie Dunedainów. Wysłał Wodza Nazguli na północ, gdzie tamten założył państwo Angmar. Na południu Sauron judził Haradrimów i Easterlingów przeciwko Gondorowi. Po Wielkiej Zarazie z roku 1636, którą być może zesłał Sauron, Gondor nie strzegł już tak pilnie Mordoru i Nazgule powróciły do tego królestwa, by przygotować je dla Saurona. W 2002 roku Nazgule zajęły Minas Ithil, zdobywając w ten sposób dla Saurona palantir, którego później użył do usidlenia Sarumana i oszukiwania Denethora II. W roku 2063 do Dol Guldur wyprawił się Gandalf, by się dowiedzieć, kim jest Czarnoksiężnik, lecz Sauron uciekła na wschód. Znacznie wzmocniony, wrócił do Dol Guldur w 2460 roku i wciąż knuł swe intrygi aż do roku 2941, kiedy został wypędzony z Dol Guldur przez Biała Radę. Sauron chętnie wycofał się do Mordoru, gdzie się ujawnił, odbudował Barad-dur i przygotował się do pokonania Zachodu, do czego wstępem miał być podbój Gondoru i mniejszych królestw Połnocy za pomocą nieprzeliczonych zastępów orków, trolli, Haradrimów, Easterlingów i jeszcze bardziej plugawych stworów. Mimo że Sauron nie miał Pierścienia, samo istnienie Jedynego dawało mu siłę wystarczającą do zgniecenia Zachodu. Gandalf i Elrond, którzy to dostrzegali, jedyny sposób pokonania Saurona widzieli w zniszczeniu Pierścienia. Frodo Baggins podjął się wyprawy ku Górze Przeznaczenia i wymknąwszy się sługom Saurona, którzy szukali i jego, i Pierścienia, zniszczył Pierścień w ogniu zagłady. Nazgule zostały unicestwione, a Sauron tak osłabiony, że nigdy już nie przyjął cielesnej powłoki. Wśród innych dokonań Saurona wyróżnia się stworzenie Czarnej Mowy i Nazguli, jego najpotężniejszych sług, zniewolonych przez Dziewięć Pierścieni oraz wyhodowanie olog-hai i, być może, uruk-hai. Po zniszczeniu jego ciała i zatonięciu Numenoru Sauron przyjął postać człowieka; jego skóra była czarna i płonęła ogniem. W Trzeciej Erze najczęściej zjawiał się jako przerażające nieustannie czuwające Oko. Imię Sauron pochodzi od wcześniejszej quenejskiej formy Thauron; jego sindarińskie miano brzmiało Gorthaur Okrutny. Zwany także Sauronem Kłamcą, Panem Ziemi (w Drugiej Erze), Nieprzyjacielem, Mistrzem, Ciemną Mocą, Władcą Ciemności, Władcą Mordoru, Mrocznym Władcą, Czarnym Mistrzem, Czarnym Panem Barad-dur, Panem Czarnej Wieży Mordoru, Cieniem, Wrogiem. Był także nazwany, w nawiązaniu do swoich atrybutów, Wielkim Okiem, Czerwonym Okiem, Okiem Barad-dur, Okiem bez Powieki i Złym Okiem. Mówiono o nim również: Bezimienny, Ten którego imienia nie wymawiamy, Bezimienne Oko oraz On. Zwany też Władcą Pierścieni, Władcą Pierścienia, Twórcą Pierścienia, a także (przez Golluma) Czarną Ręką.

Źródło: Encyklopedia Śródziemia - Robert Foster.


Nazgule. Dziewięć istot, niewolników Dziewięciu Pierścieni i głównych sług Saurona. Pierwotnie byli ludźmi, którzy otrzymali w Drugiej Erze po jednym z Dziewięciu Pierścieni, a będąc żądni władzy, zostali przez nie z łatwością znieprawieni. Około 2250 roku Drugiej Ery pojawili się po raz pierwszy jako Nazgule, istoty całkowicie zależne od Saurona czy też - trafniej mówiąc - od jego woli, działającej za pośrednictwem Jedynego Pierścienia. Po upadku Saurona pod koniec Drugiej Ery Nazgule zostały pokonane lub ukryły się. Pojawiły się ponownie około 1300 roku Trzeciej Ery, gdy ich przywódca Wódz Nazguli stał się Królem Czarnoksiężnikiem Angmaru. Pozostałych ośmiu pozostało na wschodzie aż do około 1640 roku, kiedy to potajemnie wkroczyły do Mordoru i rozpoczęły odbudowę królestwa Saurona, przebywając wówczas w Dol Guldur. W 2000 roku wraz ze swym Wodzem Nazgule obległy Minas Ithil, zdobywając miasto. Od tego czasu były ściśle związane z Minas Morgul, jak zaczęto wówczas nazywać Minas Ithil. W 2951 roku, 10 lat po opuszczeniu Dol Guldur przez Saurona, trzy Nazgule zajęły tę twierdzę i pozostały tam aż do Wojny o Pierścień. W 3018 roku Sauron wysłał Nazgule do Shire, na poszukiwanie Froda i Pierścienia. Zwano ich wówczas Czarnymi Jeźdźcami, gdyż jeździły na czarnych koniach. Choć Wódz Nazguli zranił Froda na Wichrowym Czubie, ten zdołał uciec, a wierzchowce Nazguli zginęły podczas przeprawy przez Bród Bruinen. Kilka miesięcy później, w 3019 roku, pojawiły się one ponownie, tym razem na skrzydlatych bestiach. Nazgule były czynne podczas oblężenia Gondoru i w Bitwie na Polach Pelennoru, w której ich Wódz zginął. Pozostałe zostały zniszczone wraz ze swymi Pierścieniami, gdy Jedyny Pierścień został unicestwiony w Orodruinie. Nazgule były głównymi narzędziami Saurona. Władały wielką mocą i grozą, pełniły funkcje wysłanników i zwiadowców, ale też dowodziły armiami Saurona i zastraszały jego nieprzyjaciół. Ich wspólna moc podczas nocy była prawie tak wielka jak moc Gandalfa. Mogły być zranione jedynie bronią opatrzoną specjalnymi zaklęciami, a każde ostrze, które ich dotknęło, topniało. Nazgule były najsilniejsze w nocy i w opuszczonych miejscach, bały się natomiast ognia i imienia Elbereth. Ich zła moc sprawiała, że ludzi, którzy dłużej przebywali w ich pobliżu, ogarniał Czarny Dech. Tak jak i inne znieprawione przez Pierścienie istoty, były niewidzialne dla ludzkich oczu. Można było dostrzec jedynie ich czarny strój. Mogły wydawać niezwykle głośny, przeszywający krzyk. Używały Czarnej Mowy. Nie znamy żadnych imion Nazguli, aczkolwiek Gothmog mógł być drugim co do rangi Nazgulem. Nazywano ich w języku elfickim Ulairi a w westronie Upiorami Pierścienia. Zwani także Czarnymi Jeźdźcami a przez orków z wieży Cirith Ungol - wyjcami.

Źródło: Encyklopedia Śródziemia - Robert Foster.


Gothmog. Balrog, wódz Balrogów i wojsk Angbandu, jeden z najpotężniejszych wojowników Morgotha. Był odpowiedzialny za znaczne cierpienia, jakich doznała Arda w Pierwszej Erze. Przyłączył się do Morgotha u zarania dziejów Ardy. Przeżył Wielką Bitwę Potęg i ukrywał się w lochach Angbandu, które nie zostały zniszczone. Gdy Morgoth wrócił do Śródziemia, skradłszy Silmarille, Gothmog ponownie znalazł się w jego służbie. Dowodził wojskami Władcy Ciemności podczas wielkich Bitew o Beleriand. Wraz z innymi Balrogami uratował swego pana przed Ungoliantą. Wielu elfickich bohaterów padło pod jego biczem i ostrzem miecza. Zabił Feanora pod koniec Dagor-nuin-Giliath, zabił Fingona i pojmał Hurina podczas Nirnaeth Arnoediad. Wreszcie zabił Gothmoga Ecthelion znad Źródeł, a dokonał tego podczas oblężenia Gondolinu w roku 511 Pierwszej Ery. Gothmog w walce na głównym placu Gondolinu powala Tuora. Na ratunek mu rusza ranny Ecthelion. W pojedynku z nim wódz Balrogów wytrąca broń elfowi, lecz ten wbija mu w pierś szpikulec wieńczący hełm i spycha go do głębokiego basenu fontanny. Tam dokonał się los potwora, ale i Ekthelion, wciąż w pancerz odziany, utonął. Gothmog miał gwardję przyboczną złożoną z trolli.

Źródło: Encyklopedia Śródziemia - Robert Foster / Wikipedia.


Balrogowie. Należeli do rasy Majarów i byli potężnymi duchami ognia, które przeszły na stronę Morgotha, upadłego Valara. Po Sauronie najpotężniejsi i najstraszniejsi jego słudzy. Jako Ainurowie przyoblekli się w mniej więcej humanoidalne kształty, lecz znacznie przewyższali człowieka wzrostem. Mieli miecze z płomienia, lecz sami byli spowici w ciemności. Charakterystyczną bronią Balrogów był ognisty bicz. Ich władcą był Gothmog. Balrogowie często walczyli w wojnach Beleriandu, lecz większość z nich zginęła w Wielkiej Bitwie. Kilku ocalałych ukryło się głęboko pod ziemią, ale w 1980 roku Trzeciej Ery jeden z nich został odkryty przez krasnoludów podczas eksploracji żył mithrilu w Morii. Ten demon zabił dwóch królów plemienia Durina w ciągu dwóch lat. Krasnoludowie uciekli z Khazad-dumu. Około 2480 roku Sauron obsadził Khazad-dum orkami i trollami, którymi Balrog rządził terrorem. Został zabity przez Gandalfa w 3019 roku po dziesięciodniowej walce. Balrog z Khazad-dumu znany był także jako zguba Durina i Groza. Duchem ognistym była również Ariena, której Valarowie powierzyli kierowanie statkiem słonecznym.

Źródło: Encyklopedia Śródziemia - Robert Foster / Wikipedia.


Saruman. Jeden z Istarich. Najpotężniejszy z Istarich wysłanych do Śródziemia. Zajmował wyższą pozycję, niż pozostali, został więc przywódcą wyprawy i otrzymał szaty koloru białego. Został na tę misję wskazany przez Aulëgo, któremu służył i był podobny w zainteresowaniach. Stąd brał się tytuł Sarumana - "Mistrz Rzemiosł". Miał także zdolność przekonywania umysłów słabszych od swojego. Przypłynął sam, jako pierwszy, około 1000 roku Trzeciej Ery. Po pewnym czasie zgłębił także archiwa Minas Tirith i posiadł wnikliwą wiedzę na temat pierścieni władzy i historii Jedynego Pierścienia. Posiadał wielką wiedzę, dlatego w 2463 roku stanął na czele Białej Rady. W roku 2759, za zgodą namiestnika Gondoru Berena, osiedlił się w Isengardzie, początkowo jako przedstawiciel namiestników. W 2851 udało mu się przekonać Białą Radę, żeby odłożyć w czasie atak na Dol Guldur. Zaczął także poszukiwania Pierścienia na własną rękę, w okolicach Pól Gladden. W 2941 zgodził się na atak na Dol Guldur, gdyż wiedział, że Sauron też szuka Pierścienia. Dwanaście lat później, na ostatnim zgromadzeniu Białej Rady, przekonywał zebranych, że Pierścień wpadł do Anduiny i popłynął do Morza. Po śmierci namiestnika Turgona w 2953 roku uznał się za władcę Isengardu i rozpoczął fortyfikowanie twierdzy. Rozpoczął wtedy gromadzenie armii, zwerbował orków, wargów i Dunlendingów. Zaczął też osłabiać Rohan i Fangorn. Odtąd szpiegował Gandalfa, co pozwoliło mu na odkrycie jego zainteresowania Shire. Odbył tam podróż w przebraniu, a następnie posłał swoich szpiegów do Południowej Ćwiartki i Bree. Zaczął też sprowadzać różne dobra z Shire'u, w tym fajkowe ziele, które szczególnie przypadło mu do gustu. Palił je jednak potajemnie, jako że niegdyś wykpiwał Gandalfa, kiedy ten palił ziele, m.in. na zgromadzeniu Rady. Około roku 3000 zaczął używać palantíru i wpadł w sidła Saurona. Wtedy na dwór królewski w Edoras posłał szpiega, Grimę (zwanego Smoczym, lub Gadzim Językiem) i doprowadził do przedwczesnej starości króla Théodena. Przed Wojną o Pierścień nazwał się Sarumanem Wielu Barw (lub Wielu Kolorów). W 3018 - po odmowie Mithrandira co do przyłączenia się do Sarumana i wyjawienia mu miejsca ukrycia Pierścienia uwięził go w Orthanku, lecz ten po dwóch miesiącach niewoli uciekł z pomocą Gwaihira. Około lutego 3019 roku wysłał grupę orków, by rozbili Drużynę Pierścienia. Schwytali oni jedynie Merry'ego i Pippina, którym udało się uciec do Fangornu i pobudzić entów do działania. W ostatnich dniach lutego udało mu się zabić Théodreda, królewicza Rohanu. 3 marca 3019 roku zaatakował Helmowy Jar armią około 10 tysięcy orków, lecz bitwa została przegrana, czego rezultatem była utrata prawie wszystkich sił zbrojnych. Kilka dni później, zaraz po zniszczeniu niedobitków armii Isengardu i zdobyciu twierdzy przez entów, Gandalf złamał jego różdżkę i wykluczył z Heren Istarion. Saruman ukrył się więc w Orthanku, skąd nie wychodził do końca Wojny o Pierścień. Nieco później oddał Drzewcowi klucze do twierdzy, po czym ruszył z Grimą na północ. Po drodze odrzucił pomoc Gandalfa i ruszył do Shire'u, gdzie z pomocą pozostałych mu popleczników umożliwił Lothowi dojść do władzy. Zniewolił hobbitów i spustoszył Shire. Wkrótce potem wybuchło powstanie, dowodzone przez Pippina, Froda, Sama i Merry'ego, które zaowocowało osaczeniem Sarumana i skazaniem go na wygnanie z Shire'u. Wygnanie nie doszło jednak do skutku, gdyż Grima, pełen nienawiści do swego pana za sposób, w jaki był traktowany, zabił go, podrzynając mu gardło. Śmierć Sarumana była ostatnim wydarzeniem Wojny o Pierścień.

Źródło: Wikipedia.


Grima. Człowiek z Rohanu, główny doradca króla Theodena, agent Sarumana. Był synem niejakiego Galmoda, nic więcej nie wiadomo o jego pochodzeniu czy też młodości. Nieznana jest również data wstąpienia Grimy na służbę władcy Rohanu. Przekazywał Sarumanowi informacje na temat Rohanu, a jednocześnie osłabiał Theodena kłamliwymi radami; jego nagrodą miała być Eowina. Gdy Gandalf doprowadził do odrodzenia Theodena, Grima uciekł do Isengardu, gdzie dotrzymywał Sarumanowi towarzystwa podczas ich uwięzienia przez Drzewca, następnie zaś towarzyszył mu aż do Shire. Saruman wyjawił hobbitom, iż Gadzi Język na jego rozkaz zamordował Lotha Sackville-Bagginsa, marionetkowego przywódce Shire'u i rzekomo nie pochował jego ciała, tylko je zjadł. Grima, rozwścieczony poniżaniem, chwilę później rzucił się na swego pana i poderżnął mu gardło, lecz gdy próbował uciec zginął od strzał hobbitów. W Rohanie zwany Gadzim Językiem. Opis przedstawiający jego wygląd z 3019 roku mówi, że Grima był mężczyzną ciemnowłosym, chudym, bardzo bladym, o opuchniętych powiekach. Na dworze królewskim zwykle ubierał się na czarno.

Źródło: Encyklopedia Śródziemia - Robert Foster / Wikipedia.


Ugluk. Uruk-hai z Isengardu. Wysłany został przez czarodzieja z Isengardu w celu zaatakowania Drużyny Pierścienia i pojmania każdego napotkanego hobbita, bowiem jeden z nich, Frodo, niósł Jedyny Pierścień. Po drodze połączył swój oddział z grupami orków z Morii i Mordoru (tymi ostatnimi dowodził Grishnakh). 26 lutego 3019 roku zaatakował pod Amon Hen Drużynę: jego podwładni zabili Boromira oraz pojmali hobbitów, Merry'ego Brandybucka i Pippina Tuka. Ugluk poprowadził następnie swoją bandę przez stepy Rohanu z powrotem do Isengardu, twardo trzymając się rozkazów Sarumana. Po drodze musiał tłumić bunty orków z Morii, którzy chcieli zabić hobbitów i wrócić do kopalni. Toczył również spory z Grishnakhiem, domagającym się marszu na Mordor. Wkrótce jednak oddział Ugluka został wytropiony przez Rohirrimów pod wodzą Eomera. Jeźdźcy ścigali orków aż do obrzeży Fangornu, gdzie udało im się otoczyć przeciwników. W bitwie do jakiej doszło Rohirrimowie zwyciężyli i zniszczyli oddział wrogów. Sam Ugluk zginął w pojedynku z Eomerem. Ugluk, jak typowy Uruk, był bardzo silny, wysoki i wytrzymały. Miał ciemną cerę.

Źródło: Encyklopedia Śródziemia - Robert Foster / Wikipedia.


Grishnakh. Był to jeden z licznych przedstawicieli sił zła, przywódca żołdaków Saurona, którzy zaatakowali Drużynę Pierścienia. W przeciwieństwie do większości szeregowych sług Władcy Ciemności posiadał pewną wiedzę o jego magicznym klejnocie. Połączył się z bandą Ugluka z Isengardu i razem zaatakowali Drużynę Pierścienia pod Amon Hen. Gdy orkowie zabili Boromira i pojmali hobbitów Merry'ego Brandybucka i Pippina Tuka, Grishnákh usiłował skierować cały oddział na wschód. Planował bowiem dotrzeć do Anduiny, gdzie oczekiwał Nazgul na skrzydlatej bestii. Wraz z nim Grishnakh miał zabrać cennych jeńców do Mordoru. W tym celu podsycał spory pomiędzy mniejszymi orkami a Urukami Sarumana. Jednak starania te zakończyły się niepowodzeniem, bowiem Ugluk zmusił wszystkich do marszu na Isengard. Ostatecznie jednak oddział Rohirrimów Eomera otoczył orków na skraju Fangornu. Wtedy Grishnakh, korzystając z nieobecności strażników, zaczął obszukiwać hobbitów w poszukiwaniu Pierścienia. W końcu porwał obu jeńców. Udało mu się wymknąć z obozu, lecz został zauważony przez Jeźdźców Rohanu i zabity, natomiast Merry z Pippinem zdołali zbiec. Grishnakh był orkiem mniejszym od Uruków, przysadzistym, o szerokich barach, bardzo długich ramionach i krzywych nogach. Był nader silny.

Źródło: Wikipedia.


Shagrat. Uruk, dowódca garnizonu Wieży Cirith Ungol. Pełnił tę funkcję co najmniej od 3017 roku Trzeciej Ery i strzegł przełęczy Cirith Ungol. Musiał uważać nie tylko na nielicznych intruzów spoza Mordoru, ale i na potworną pajęczycę Szelobę, która często atakowała jego podkomendnych. W 3017 roku[1], wedle rozkazów z Barad-dur, przepuścił przez przełęcz Golluma, wysłanego na poszukiwania Jedynego Pierścienia. Podczas Wojny o Pierścień, 13 marca 3019 roku, wysłany został z patrolem (w myśl rozkazu Wodza Nazguli) na przełęcz. Jego żołnierze, wraz z oddziałem Gorbaga z Minas Morgul, znaleźli nieprzytomnego Froda Bagginsa, którego ukąsiła Szeloba. Shagrat zabrał jeńca do swej strażnicy. Podczas przeszukiwania go, rozjątrzył Gorbaga przechwałkami i nie pozwolił zagarnąć mu mithrilowej kolczugi ani torturować Froda. Doszło do kłótni między nimi, która szybko przerodziła się w krwawą walkę pomiędzy ich oddziałami. Shagrat został ciężko zraniony przez Gorbaga, ale jak się wydawało, zabił przeciwnika. W wyniku całej walki zginęli prawie wszyscy orkowie, zarówno z garnizonu wieży, jak i z oddziału z Morgulu. Shagrat został tylko z jednym żołnierzem, Snagą, ale ten szybko przestał słuchać dowódcy i umknął przed nim na szczyt wieży. Samotnego Shagrata zaatakował wówczas Gorbag, który jak się okazało przeżył wcześniejszą walkę. Tym razem komendant wieży ostatecznie go pokonał i zabił. Udało mu się następnie umknąć Samowi Gamgee, szukającemu Froda, i uciec ze strażnicy. Wraz z rzeczami Bagginsa (kolczugą, płaszczem z Lórien i mieczem) udał się do Barad-dur, gdzie dotarł 17 marca. Dalsze losy Shagrata pozostają nieznane.

Źródło: Wikipedia.


Gorbag. Uruk, dowódca oddziału orków z Minas Morgul. Zapewne służył w garnizonie tej twierdzy przez dłuższy czas. Zginął w walce 14 marca 3019 roku Trzeciej Ery. Podczas Wojny o Pierścień (13 marca 3019 roku) został wysłany na rozkaz Wodza Nazguli, wraz ze swym oddziałem, na przełęcz Cirith Ungol, by sprawdzić czy nie ma tam intruzów. Jego żołnierze razem z patrolem orków z Wieży Cirith Ungol, pod dowództwem komendanta Shagrata, znaleźli nieprzytomnego Froda Bagginsa, ukąszonego przez potworną pajęczycę Szelobę. W drodze do wieży Gorbag przekonywał Shagrata, iż jeszcze jeden szpieg musi krążyć po okolicy. Jednak po dotarciu do strażnicy Shagrat nie uwierzył mu, tylko rozgniewał go przechwałkami, nie pozwolił zabrać mithrilowej kolczugi Froda ani też torturować hobbita. Między dowódcami doszło do sprzeczki, która przerodziła się w krwawą walkę między orkami z garnizonu wieży a tymi z Morgulu. Gorbag zdołał ciężko zranić Shagrata, ale jak się zdawało, został przez niego zabity. W rzeczywistości przeżył - gdy ustała walka (w której zginęli prawie wszyscy orkowie z obu stron) usiłował z zaskoczenia zaatakować Shagrata, ale ten ostatecznie zabił Gorbaga.

Źródło: Wikipedia.


Sheloba. Była to olbrzymia pajęczyca, ostatnia z córek Ungolianty. Żyła w Beleriandzie, być może w górach Ered Gorgoroth, do czasu zniszczenia tej krainy podczas Wojny Gniewu w końcu Pierwszej Ery. W jakiś sposób udało jej się przeżyć i uciec na wschód Śródziemia. Zamieszkała w jaskini na granicy Mordoru przy przełęczy Cirith Ungol w paśmie Ephel Duath. Potomstwo Sheloby, zasiedliło góry w tej krainie, a z czasem zawędrowało do Mrocznej Puszczy. Żadne z nich nie dorównywało swymi rozmiarami potwornej matce. Sheloba żyła w swojej kryjówce przez kolejne stulecia, żywiąc się wszelakimi żywymi istotami, elfami, ludźmi czy orkami. Nikomu nie służyła, pragnęła tylko zaspokajać swój monstrualny głód i zadawać wszystkim śmierć. Przełęcz na której polowała okryła się ponurą sławą i budziła strach, nawet gdy przez część Trzeciej Ery Gondor kontrolował te tereny. Po jawnym powrocie Saurona w 2951 roku Trzeciej Ery przyszło Shelobie żywić się tylko orkami z garnizonów sąsiednich twierdz, zwłaszcza z najbliższej wieży Cirith Ungol. Władca Ciemności doskonale zdawał sobie sprawę z jej obecności na przełęczy. Było mu to jednak na rękę, bowiem dzięki wielkiej i nienasyconej pajęczycy mógł być pewien, iż nikt niepostrzeżenie nie przedostanie się do Mordoru. Czasami też kazał rzucać jej na pożarcie bezużytecznych dla siebie jeńców. Podczas Wojny o Pierścień, właśnie ku Cirith Ungol, Gollum poprowadził Froda Bagginsa i Sama Gamgee, zdradziecko licząc na to, iż gdy Sheloba zabije hobbitów, jemu uda się odzyskać Pierścień. Dlatego, gdy już zmierzali przełęczą (12 marca 3019 roku) nagle ich porzucił. Wkrótce zaatakowała Sheloba - udało jej się zranić Froda i pojmać go, lecz w obronie swego pana stanął Sam. Zbrojny w miecz Żądło oraz mając flakonik Galadrieli, w zaciętej walce zadał ciężkie rany pajęczycy i zmusił ją od ucieczki. Dalsze losy Sheloby nie są dokładnie znane. Być może zmarła z odniesionych ran i głodu, choć nie można wykluczyć, że udało jej się przeżyć i wyzdrowieć, po czym dalej polowała pośród Gór Cienia.

Źródło: Wikipedia.


Ungolianta. Duch zła. Być może Ungolianta była jedną z Majarów usidlonych przez Melkora, lecz w Ardzie służyła wyłącznie sobie. Będąc istotą ciemności, przybrała kształt olbrzymiego pająka i zamieszkała w ciemnym wąwozie w Avatharze. Pragnęła i zarazem nienawidziła światła, zgodziła sięwięc pomóc Melkorowi w zatruciu Dwóch Drzew. Spowici w jej Bezświatło, Ungolianta i Melkor przybyli na Ezellohar, gdzie pajęczyca wyssała soki z Drzew, zatruła je, a także wypiła całą zawartość Studni Vardy. Pościg Oromego i Tulkasa został udaremniony przez Bezświatło i Ungolianta i Melkor uciekli do Śródziemia. Tam, w Lammoth, Ungolianta zażądała od Melkora klejnotów, które ukradł w Formenos. Pożarła je, po czym rozrosła się i sczerniała, a kiedy Melkor nie chciał oddać jej Silmarili, zaatakowała go. Odegnana przez Balrogów, Ungolianta uciekła do Nan Dungortheb, gdzie z tamtejszymi stworami miała potomstwo do którego należała m.in. Sheloba, by rozprzestrzenić zło i przerażenie wywoływane przez wielkie pająki. Powiada się, że później odeszła daleko na południe i w swej ostatecznej zachłanności, pożarła samą siebie.

Źródło: Wikipedia.


Czatownik z Wody. Stwór o wielu mackach strzegący Zachodniej Bramy Morii, przynajmniej w latach 2994 - 3019 Trzeciej Ery, być może spokrewniony z bezimiennymi stworami mieszkającymi pod Khazad-dumem. Czatownik był zdecydowanie zły, lecz nie jest jasne, czy służył Sauronowi. Czatownik mieszkał w jeziorze powstałym po zatamowaniu Sirannonu. Zmusił Drużynę Pierścienia do przejściaprzez Khazad-dum blokując Zachodnią Bramę. Miał przynajmniej dwadzieścia jeden długich, krętych, jasnozielonych i fosforyzujących macek. Według Gandalfa mógł być starszy i groźniejszy, niż orkowie.

Źródło: Encyklopedia Śródziemia - Robert Foster / Wikipedia.





Smaug. Pochodził ze Zwiędłych Wrzosowisk, rozciągających się w pobliżu gór Ered Mithrin. Będąc jeszcze stosunkowo młodym smokiem, znęcony wieściami o bogactwie krasnoludów z Samotnej Góry, zaatakował ich siedzibę w 2770 roku. Zdobył ją i wypędził dotychczasowych mieszkańców, zabijając wielu spośród nich. Spustoszył całą okolicę i zniszczył sąsiednie miasto ludzi, Dale. W swojej nowej siedzibie, ze wszystkich krasnoludzkich skarbów usypał wielki kopiec, na którym się wylegiwał. Przez następne sto siedemdziesiąt jeden lat Smaug w spokoju cieszył się zagrabionymi bogactwami, dorastając i rosnąc w siłę. Spędzał czas najczęściej na wylegiwaniu się na kopcu, lecz spał czujnie, gotów zabić każdego, kto zbliżyłbym się do jego skarbu. Smaug, choć nie opuszczał Ereboru, wzbudził wielkie zaniepokojenie Gandalfa Szarego. Czarodziej zdawał sobie sprawę, iż potwór może zostać wykorzystany przez Saurona do zniewolenia całego Rhovanionu, a nawet uderzenia na Eriador i zniszczenia Rivendell. Gdy więc wiosną 2941 roku spotkał Thorina Dębową Tarczę, prawowitego władcę Samotnej Góry, który pragnął dokonać zemsty na smoku, pomógł mu w zorganizowaniu wyprawy na wschód. Ostatecznie kompanii Thorina, po wielu przygodach udało się dotrzeć do siedziby przodków. Jeden z uczestników wyprawy, hobbit Bilbo Baggins, przez tajny tunel dostał się od wnętrza góry, by dokonać zwiadu. Niewidzialny dzięki magicznemu pierścieniowi zdołał też ukraść złoty puchar. Rozwścieczony Smaug, po zauważeniu zniknięcia pucharu, zaczął szukać "złodzieja". Gdy więc Bilbo ponownie zszedł do podziemi, pragnąc znaleźć jakiś słaby punkt bestii, Smaug wyczuł jego obecność i zaczął z nim rozmawiać. Choć hobbit używając zagadek starał się nie zdradzić swojego pochodzenia, smok domyślił się, iż towarzyszy krasnoludom, którym pomogli ludzie z Esgaroth. Zdał sobie również sprawę, gdzie znajduje się wejście do tunelu. Opuściwszy podziemia zniszczył tajne wrota, choć nie zdołał zabić żadnego z towarzyszy Thorina. Następnie Smaug poleciał do Esgaroth, chcąc ukarać jego mieszkańców. Zaatakował miasto i częściowo podpalił, lecz został trafiony strzałą, wystrzeloną przez Barda Łucznika, potomka Giriona, dawnego władcy Dale. Śmiertelnie raniony runął na Esgaroth, całkowicie niszcząc miasto i wpadając w toń Długiego Jeziora. Smaug był smokiem dumnym, chciwym i bardzo silnym, zionącym ogniem, o ostrych kłach i pazurach. Miał bardzo czuły węch. Umiał mówić i znał język westron, a jego głos i wzrok miały moc omamiania innych osób. Nazywano go również Smaugiem Złotym. Bilbo, podczas rozmowy z nim, określał potwora także innymi przydomkami: Smaug Groźny; Smaug, pierwsza i najgorsza plaga świata; Smaug potężny; Smaug, bogacz nad bogaczami; Smaug, którego nie ima się żaden oręż; Jego Magnificencja.

Źródło: Wikipedia.


Azog. Był to olbrzymi ork, przywódca orków z Morii. W 2790 roku zabił Throra, króla plemienia Durina, który usiłował ponownie osiedlić się w siedzibie swoich przodków. Zbezcześcił jego zwłoki, wypalając na odrąbanej głowie krasnoluda swoje imię, a resztę ciała kazał poćwiartować i rzucić na pastwę padlinożernych ptaków. Rozwścieczeni tym pobratymcy monarchy rozpoczęli wojnę z orkami (2793-2799).
W decydującej bitwie w d olinie Azanulbizar (w 2799 roku) Azog zabił jednego z wodzów krasnoludów, Naina, lecz sam poległ z ręki jego syna Daina Żelaznej Stopy, gdy próbował uciec w głąb podziemi. Odciętą głowę Azoga zwycięzcy wbili na pal, a w usta wetknęli sakiewkę z paroma drobnymi monetami. Synem Azoga był Bolg.

Źródło: Wikipedia.


Bolg. Był orkiem, synem Azoga. W 2941 roku Trzeciej Ery objął przywództwo nad orkami z Gór Mglistych i poprowadził ich wyprawę na Erebor. Zginął w Bitwie Pięciu Armii, zabity przez Beorna. Zwano go też Bolgiem z Północy.

Źródło: Wikipedia.


Gollum. Smeagol urodził się w połowie trzeciego tysiąclecia Trzeciej Ery na terenach leżących w środkowym biegu Anduiny. Pochodził z zamożnej rodziny i był bardzo ciekawski. W dniu urodzin Smeagola jego przyjaciel, Deagol, odnalazł na dnie rzeki Jedyny Pierścień, zagubiony od czasu śmierci Isildura na wojnie Ostatniego Sojuszu. Pierścień za pośrednictwem woli odzyskującego siły po zwycięstwie Sojuszu Saurona obudził w Smeagolu zazdrość i hobbit zgodnie z obyczajem swojego plemienia (obecnym także pod koniec Trzeciej Ery) zażądał od przyjaciela klejnotu jako urodzinowego podarunku. Gdy Deagol, uprzednio ofiarowawszy towarzyszowi prezent odmówił, Smeagol zabił go i starannie ukrył zwłoki, zawładnął Pierścieniem i po niedługim czasie został wykluczony z rodzinnej społeczności, prawdopodobnie za liczne kradzieże do których używał Jedynego Pierścienia. Szukając schronienia zniknął w Górach Mglistych. Ukrywanie się w jaskiniach w stałej obecności Pierścienia zmieniło go w stwora - Golluma, żywiącego się rybami i mięsem goblinów. Pierścień ofiarował Gollumowi życie o długości znacznie wykraczającej poza naturalny wiek hobbitów. Wedle słów Gandalfa cierpienie spowodowane nienaturalną egzystencją wywoływało u Golluma sprzeczne uczucia miłości oraz nienawiści do Pierścienia oraz siebie samego. Niszczycielskie zmiany w osobowości Golluma przejawiały się u niego także w prowadzeniu monologów z użyciem drugiej osoby. W 2941 r. Trzeciej Ery drużyna krasnoludów w towarzystwie Bilba Bagginsa, hobbita z Shire'u, przeprawiała się przez Góry Mgliste. Podczas ucieczki przed zasiedlającymi górskie podziemia goblinami Bilbo rozdzielił się z towarzyszami i natrafił na jaskinię Golluma, gdzie odnalazł na posadce tunelu zgubiony przez niego Jedyny Pierścień. Gandalf tłumaczył później, że znalezisko hobbita było jedynie pozornie przypadkowe. Podczas gdy zamierzeniem Saurona było, aby Pierścień opuścił wyniszczonego Golluma, życzeniem innych istot (na przykład Valarów) było, aby Pierścień trafił właśnie do Bilba. Dzięki przytomności umysłu oraz szczęściu Bilbo uszedł z gór z życiem, podczas spotkania z Gollumem hobbit podczas gry w zagadki zdradził jednak swoje nazwisko oraz nazwę rodzinnego kraju, co spowodowało, że w wiele lat później stworowi skutecznie udało się odnaleźć właściciela Pierścienia. Pozbawiony przypadającej w udziale nosicielowi Pierścienia niewidzialności i rozjątrzony stratą Gollum opuścił Góry Mgliste, szukając Pierścienia trafił do Mordoru i podczas tortur zdradził Sauronowi dwa słowa, którymi kierował się podczas poszukiwań: Shire i Baggins. Wykorzystując tę informację Sauron wyprawił do Shire'u Czarnych Jeźdźców w celu odzyskania zguby. Ucieczka Froda Bagginsa, przybranego syna Bilba oraz kolejnego Powiernika Pierścienia przed Czarnymi Jeźdźcami jest głównym wątkiem pierwszej księgi Władcy Pierścieni. Podczas Wielkiej Narady w Rivendell, jest także mowa o Gollumie. Został on złapany przez Aragorna na Martwych Bagnach po tym jak Sauron wypuścił go z Mordoru. Zawlekł go do Mrocznej Puszczy i oddał pod opiekę króla Thranduila. Zbiegł on jednak dzięki pomocy orków i powrócił do Morii. W Morii to właśnie rozpoczął śledzenie Drużyny Pierścienia. Gollum pojawia się jednak w opowieści osobiście dopiero w księdze drugiej, gdy Frodo w towarzystwie Sama Gamgee dotarł do granic Mordoru. Frodo za pomocą władzy Pierścienia zmusił Golluma do złożenia przysięgi wierności jego posiadaczowi. Jej treść okazała się jednak wieloznaczna, co sprawiło, że stwór zaczął pojmować ją opacznie i układać plany zdradzenia towarzyszy, mając nadzieję samemu zagarnąć klejnot. Podczas wędrówki Sam jawnie okazywał nieufność Gollumowi. Między Gollumem a Frodem wywiązała się nić zrozumienia dzięki ponoszonemu przez nich obu ciężarowi Pierścienia, lecz podczas wybuchu złości Sama dawna dobra część natury Golluma została zagłuszona: Gollum zdradziecko sprowadził hobbitów do jaskini Sheloby. Dwaj hobbici uniknęli niebezpieczeństwa i przedostali się ostatecznie do nieprzyjacielskiego kraju. Od tej pory jednak Gollum jawnie przejawiał wrogość wobec wędrowców. Ostatecznie hobbici nieustannie tropieni przez Golluma dotarli do Orodruiny, lecz Frodo uległ pokusie Pierścienia i przejął go na własność. Gollum stoczył walkę z Frodem i odgryzł palec z Pierścieniem (niejako powtarzając wcześniejszy czyn Isildura, odcinającego Pierścień z ręki Saurona), po czym przejęty radością z odzyskania skarbu spadł w ogień Góry Przeznaczenia. Razem z nim trafił do Szczelin Zagłady Pierścień, unicestwiając Władcę Ciemności. Uwolniony od ciężaru Frodo postanowił wybaczyć Gollumowi.

Źródło: Wikipedia.


Draugluin. Pierwszy i największy z wilkołaków Morgotha i Saurona, Był on władcą wszystkich wilkołaków. Zabity po długiej walce w Tol-in-Gaurhoth przez Huana, gdy ten wraz z Luthien przybył uwolnić Berena. Jego skórą okrył się Huan, a później Beren wszedł w niej do Angbandu i tam ją porzucił.

Źródło: Encyklopedia Śródziemia - Robert Foster.


Carcharoth. Najpotężniejszy wilkołak, jaki kiedykolwiek żył na świecie. Pochodził z rodu Draugluina, a wyhodowany został przez Morgotha do walki z Huanem psem Valinoru. Był strażnikiem wrót Angbandu. Poddał się zaklęciu Luthien, gdy wraz z Berenem przybyła ona do Angbandu, lecz zagrodził im odwrót i odgryzł prawą dłoń Berena, połykając ją w raz z Silmarilem. Trawiony żarem klejnotu, gnał w szaleństwie przez Taurnu-Fuin i Doriath. Ostatecznie zabił Berena i Huana, lecz sam został zabity przez tego wielkiego psa. Znany także jako Anfauglir, Wilk Angbandu i Czerwona Paszcza, co jest tłumaczeniem imienia Carcharoth.

Źródło: Encyklopedia Śródziemia - Robert Foster.