Bitwa Potęg. Bitwa stoczona na początku Pierwszej Ery między Valarami a Melkorem. Pragnąc ochronić budzące się do życia elfy przed złem Melkora, Valarowie zdecydowali się uwolnić Śródziemie od jego dominacji. Po długiej walce, która zmieniła kształt zachodnich wybrzeży Beleriandu, Utumno zostało zdobyte, a Melkor pokonany przez Tulkasa i skuty Angainorem. Zwana też Wielką Bitwą.
Źródło: Encyklopedia Śródziemia - Robert Foster.
Bitwy o Beleriand. Wielkie konflikty z Pierwszej Ery między siłami Morgotha a Eldarami i ich sojusznikami, Edainami i krasnoludami. Wśród nich było sześć najważniejszych bitew. W trzecim stuleciu uwięzienia Melkora mnożyły się jego stwory, szczególnie orkowie i wilki; wyruszały one na przeszpiegi do Beleriandu, a dalej na wschód srodze nękały mieszkańców Eriadoru, sprawiając, że grupa Nandorów pod wodzą Lenwego poszukała schronienia w Beleriandzie. Elfowie jednak niewiele robili w tej sprawie; chociaż Thingol zbudował obronne jaskinie Menegroth i kupował od krasnoludów broń, a Cirdan ufortyfikował Falas, większość Sindarów wędrowała po lasach Beleriandu, niezorganizowana i bezbronna. Gdy tylko Melkor powrócił do Śródziemia i odbudował Angband, wysłał do Beleriandu swoich orków. Na zachodzie wkroczyli oni do Doliny Sirionu, dobywając tereny między Sirionem i Narogiem oraz oblegając Cirdana w Falas. Na wschodzie orkowie zapuścili się w dolinę Gelionu, lecz zostali pokonani w pierwszej większej bitwie przez elfów z Regionu pod wodzą Thingola oraz elfów z Ossirianu prowadzonych przez Denethora. Zgnieceni między tymi dwiema armiami, niektórzy orkowie uciekli na północ, lecz zostali przechwyceni i wybici przez krasnoludów z Ered Luin. Wojsko Denethora było jednak słabo uzbrojone i zanim Thingol zaatakował od tyłu jego przeciwników, Denethor poległ na Amon Ereb. Wtedy Noldorowie Feanora wylądowali w Losgarze i gdy dotarli do Mithrimu, zaatakowała ich trzecia armia Morgotha. Tak doszło do Dagor-nuin-Giliath, Drugiej Bitwy. Morgoth nie docenił jednak sił Noldorów świeżo przybyłych z Amanu; jego wojska, łącznie z orkami oblegającymi Falas, którzy pośpieszyli na północ, by wesprzeć trzecią armię, zostały pokonane. Mimo że podczas pościgu za uciekającymi orkami zginął Feanor, przybycie Fingolfina i pierwsze wzejście Słońca zmusiło wojska Morgotha do wycofania się do Angbandu. Noldorowie zajęli pozycje obronne, by ograniczyć siłę Morgotha: Fingolfin w Hithlumie, gdzie obsadził Barad Eithel oraz inne fortece broniące wschodnich przełęczy Ered Wethrin, Finrod na Tol Sirion, strzegąc Przełomu Sirionu, Aegnor i Angrod na północnych zboczach Dorthonionu. Synowie Feanora zajęli wzgórza i przełęcze leżące między Dorthonionem i Ered Luin. Dodatkowo jazda Fingolfina i Maedhrosa patrolowała Ard-galen i Lothlann. Około 60 roku Pierwszej Ery Morgoth przypuścił kolejny nagły atak, wdzierając się na obszar Przełomu Sirionu i Szczerby Maglora, by wywabić elfów, a następnie wysłać swe główne sił, by zaatakowały Dorthonion. Elfowie byli jednak na to przygotowani. Bandy orków pustoszące Beleriand zostały wytropione i zniszczone, a Fingofin i Maedhros zaatakowali główną armię Morgotha z obu flank i zniszczyli ją na Ard-galen w Dagor Aglareb, Trzeciej Bitwie. Wtedy to Noldorowie rozpoczęli Oblężenie Angbandu, uważnie patrolując Ard-galen i wypatrując wszelkich wycieczek z Angbandu na południe. Około 160 roku Morgoth zaatakował Hithlum niewielkimi siłami z północy i zachodu, lecz orkowie zostali zauważeni na czas i wybici. Około 260 roku z Angbandu wychynął Glaurung, lecz był jeszcze młody i został odpędzony strzałami jeźdźców Fingona. Następnie nastał czas Długiego Pokoju (około 260 - 455), kiedy to zdarzały się jedynie wypady na pogranicza Beleriandu. Morgoth zbierał jednak siły, hodował potwory i zacieśniał kontrolę nad Eriadorem, podczas gdy elfowie sprzymierzyli się jedynie z Edainami i wzmocnili obronę. Zimą 455 roku Morgoth spalił płomieniem całe Ard-galen (przemianowane na Anfauglith) oraz zbocza Dorthonionu, zabijając lub zmuszając do odwrotu moldorską jazdę. Po przełamaniu Oblężenia Angbandu Morgoth rozpoczął Czwartą Bitwę, Dagor Bragollach.. Ered Wethrin i Przełom Sirionu zostały utrzymane, lecz elfowie i ludzie z Dorhonionu zostali zdziesiątkowani, co umożliwiło Morgothowi zajęcie wyżyny mimo nieugiętej obrony Barahira. Na wschodzie Maedhros utrzymał Aglon i Himring, lecz Szczerba Maglora i Thargelion zostały spustoszone przez Glaurunga i armię orków. Maedhros i Maglor pozostali na Himring, ale Celegrom i Curufin uciekli do Nargothrondu, a inni bracia wycofali się za Andram. W ciągu kilku następnych lat Morgoth umacniał swe zdobycze. W 457 roku Sauron zdobył Tol Sirion; choć w 10 lat później został z niej wygnany, Przełom był broniony jedynie dzięki groźbie bocznego ataku z Hithlumu. Po śmierci Barahira w 460 roku walkę o Dorthonion kontynuował jedynie Beren, lecz i on wycofał się stamtąd pod koniec 464 roku. W 462 roku Morgoth zaatakował Hithlum od wschodu i północy; Ered Wethrim, bronione przez Edainów, jeszcze raz mu się oparły, lecz północna armia została pokonana tylko dzięki pomocy Cirdana. Jedynym sukcesem Eldarów w tym okresie było wykradzenie Silmarila przez Berena i Luthien. Widząc, że Morgoth nie jest odporny na ataki, ale zdając sobie sprawę, że z czasem obrona Eldarów osłabnie, w 473 roku Maedhros powołał do życia swoją Ligę. Jego plan przewidywał wciągnięcie Morgotha w bitwę, którą przegra, tak jak podczas Dagor Aglareb, lecz potęga Morgotha oraz zdrada Easterlingów doprowadziły armie Ligi do klęski w Nirnaeth Arnoediad, Piątej Bitwie. Zginęła większość wojowników Eldarów i Edainów, Hithlum i Himring zostały utracone, a Beleriand stanął otworem przed Morgothem. W 474 roku padło Falas, po czym Talath Dirnen została spustoszona przez orków. Eldarowie i Edainowie mogli stawiać skuteczny opór jedynie w Ossiriandzie, Brethilu oraz w ukrytych królestwach Nargothrondu, Doriath oraz Gondolinu. W większości tych miejsc ich siła zależała od utrzymania tajemnicy. Przez kilka lat dalszym zdobyczom Morgotha w Beleriandzie Zachodnim zdawały się zapobiegać zdumiewające wyczyny Turina, lecz gdy ten przekonał Orodretha z Nargothrondu, by otwarcie przeciwstawił się Morgothowi, Noldorowie poniesli klęskę w Tumhalad (496 rok), a Nargothrond został splądrowany. Potem Haladinowie z Brethilu nie zapuszczali się już poza swoje lasy, a Morgoth właściwie zajął cały Beleriand Zachodni. Po dwukrotnym spustoszeniu Menegroth - najpierw przez krasnoludów z Nogrodu, a potem przez synów Feanora -oraz po upadku Gondolinu w 511 roku, cały Beleriand leżał bezbronny przed Morgothrm. Uznając swe zwycięstwo za całkowite, Morgoth dał odpoczynek swoim wojskom, nie zawracając sobie głowy zniszczeniem słabych elfów i ludzi z Ossiriandu, Brethilu, Przystani Sirionu, Arvenien i Balaru. W końcu jednak Earendilowi udało się przedostać na Zachód i uzyskać pomoc Valarów. W bitwie, która zakończyła Wojny o Beleriand, Zastępy Valinoru rozbiły siły Morgotha w Wielkiej Bitwie, rozbiły w proch Angband i wyrzuciły Morgotha poza obręb Ei. Sam Beleriand został jednak zniszczony i zatonął w morskich odmętach. Bitwy o Beleriand zwane były także Wojnami z Goblinami, Wojnami o Beleriand i Wojnami Beleriandu. Wojna o Wielkie Klejnoty rozpoczęła się powrotem Noldorów oraz Drugą Bitwą, lecz poza tym była równoznaczna z Wojnami o Beleriand.
Źródło: Encyklopedia Śródziemia - Robert Foster.
Bitwa na Równinie Dagorlad. Bitwa stoczona w 3434 roku Drugiej Ery między siłami Ostatniego Sojuszu a wojskami Saurona. Według Golluma trwała wiele miesięcy, ale w końcu Ostatni Sojusz odniósł zwycięstwo, gdyż Gil-galad i Elendil byli niezwyciężeni. Wiele z grobów poległych zostało później pochłoniętych przez Martwe Bagna.
Źródło: Encyklopedia Śródziemia - Robert Foster.
Bitwa w Azanulbizar. Ostatnia bitwa wojny krasnoludów z orkami, stoczona zimą 2799 roku Trzeciej Ery. Początkowo układała się niepomyślnie dla krasnoludów, jednakże z pomocą oddziałów z Żelaznych Wzgórz, które przybyły z opóźnieniem, pokonano orków i zabito Azoga. Poległo wielu krasnoludów, w tym członkowie królewskiego rodu Durina. Orkowie z Gór Mglistych ponieśli jeszcze większe straty i zostali tak osłabieni, że odzyskali siły po ponad 100 latach. Zwana przez elfów Bitwą w Nanduhirion, przez ludzi Bitwą w Dolinie Dimrilla.
Źródło: Encyklopedia Śródziemia - Robert Foster.
Bitwa Pięciu Armii. Bitwa stoczona w 2941 roku Trzeciej Ery w Ereborze i wokół niego miedzy ludźmi z Esgaroth i Dale, elfami z północnej części Mrocznej Puszczy i krasnoludami z Ereboru oraz z Żelaznych Wzgórz z jednej strony, a olbrzymią armią orków z Gór Mglistych i wargów z drugiej. Przybycie Beorna i orłów z Gór Mglistych przeważyło szalę na rzecz sił sobra. W bitwie zginął Thorin II. Ludźmi dowodził Bard, elfami Thranduil, krasnoludami Thorin II i Dain Żelazna Stopa. Dowódcą orków był Bolg. Innymi godnymi pamięci uczestnikami bitwy byli Gandalf i Bilbo.
Źródło: Encyklopedia Śródziemia - Robert Foster.
Bitwa na Szczycie. Końcowa, dwudniowa walka między Gandalfem a Balrogiem na szczycie Zirak-zigil 23-25 stycznia 3019 roku trzeciej Ery, zakończona strąceniem Balroga i śmiercią Gandalfa. W toku walki została zniszczona Wieża Durina i Nieskończone Schody.
Źródło: Encyklopedia Śródziemia - Robert Foster.
Bitwa o Rogaty Kasztel. Bitwa w Czasie Wojny o Pierścień, stoczona z 3-4 marca 3019 roku Trzeciej Ery, w której starła się armia Sarumana, złożona z Dunlendingów i orków, z Rohirrimami dowodzonymi przez Theodena i Eomera. Rohirrimowie wraz z Aragornem, Legolasem i Gimlim zostali zamknięci przez najeźdźców w Helmowym Jarze i w Rogatym Kasztelu, lecz próby złamania obrony nocą 3 marca okazały się bezskuteczne. Wrota Kasztelu zostały zniszczone, jednak wróg nie dostał się do środka. O świcie 4 marca Jeźdźcy Rohanu na czele z Theodenem, Eomerem i Aragornem zaczęli natarcie z Kasztelu, a piesi żołnierze zaatakowali, maszerując z Kasztelu i Helmowego Jaru. Odrzuceni najeźdźcy znaleźli się w pułapce między armią Theodena, armią Erkenbranda (i Gandalfem) a huornami. Dunlendingowie poddali się, orkowie zaś uciekli do lasu huornów i zostali wybici.
Źródło: Encyklopedia Śródziemia - Robert Foster.
Bitwa o Dale. Bitwa stoczona podczas Wojny o Pierścień, 15-17 marca 3019 roku Trzeciej Ery, w której Easterlingowie sprzymierzeni z Sauronem pokonali ludzi z Dale wspomaganych przez krasnoludów z Ereboru. Król Dale Brand i król Dain II polegli, a resztki ich armii zostały oblężone w Ereborze.
Źródło: Encyklopedia Śródziemia - Robert Foster.
Bitwa na Polach Pelennoru. Największa bitwa Wojny o Pierścień i całej Trzeciej Ery, stoczona 15 marca 3019 roku między wojskami Saurona, złożonymi z 30 tysięcy Haradrimów i wielkiej liczby Easterlingów, Wariagów i orków, dowodzonych przez Wodza Nazguli, a siłami Minas Tirith, wspomaganymi przez 3000-4000 żołnierzy z południowych lenn, oraz siłami Ithilien i Osgiliath oraz 6000 jeźdźców Rohanu. Przed świtem Wódz Nazguli zniszczył Wielką Bramę Minas Tirith, jednakże nieoczekiwane nadejście Rohirrimów powstrzymało go przed wkroczeniem do miasta. Jeźdźcy Rohanu pod wodzą Theodena wczesnym rankiem pokonali wroga, jednak Wódz Nazguli rozproszył ich, zabił Theodena, sam zaś został zabity przez Eowinę i Merry'ego. Następnie Eomer poprowadził Rohhirimów do szaleńczego ataku na Haradrimów, jednakże przed południem, mimo wsparcia kawalerii Gondoru dowodzonej przez Imrahila, ich natarcie zostało zatrzymane, nie mogli oni bowiem pokonać znacznie liczniejszych sił Haradrimów na olifantach. Jednocześnie nowy dowódca, Gothmog, wprowadził do walki odwody, które zepchnęły piechotę Gondoru z powrotem ku Minas Tirith. W południe Rohirrimowie zostali otoczeni o milę na północ od Harlondu, lecz w tym właśnie momencie w Harlondzie wylądował Aragorn wraz z wielką flotą z południowego Gondoru, gdzie poprzednio pokonał korsarzy. Siły Gondoru opanowały pola Pelennoru i do zachodu słońca wszyscy najeźdźcy zostali zabici bądź wyparci za Rammas Echor.
Źródło: Encyklopedia Śródziemia - Robert Foster.